آب انبار بلور، تفرش

این بنا در بافت قدیمی تفرش قرار گرفته و از آثار دوره قاجاریه به شمار می آید. آب انبار بلور با مساحتی در حدود 450 متر مربع دارای ورودی ، راه پله ، مخزن و دو بادگیر است. مخزن بنا به صورت ستوندار ساخته شده و پوشش طاق و گنبد آن بر روی 18 ستون قرار گرفته است. مصالح اصلی بنا سنگ و آجر با ملات گچ و آهک است. این بنا در حال حاضر در دست تعمیر و بازسازی است تا به عنوان موزه مردم شناسی یا مکانی فرهنگی مورد استفاده قرار گیرد.

مسجد جامع تفرش با معماری دوره سلجوقی، در مرکز شهر

این بنا در قصبه قدیم ترخوران و شهر جدید تفرش در استان مرکزی واقع گردیده و ظاهرا بنای اولیه آن، ازآثار دوره سلجوقی است که در دوره های بعد، تغییرات و الحاقاتی بدان صورت گرفته است .

بنای اصلی مسجد، گنبدخانه ای هشت ضلعی به قطر 12 و ارتفاع حدود 14 متر است که در هشت ضلع آن، شاه نشینی هر یک به دهانه 3 و عرض یک متر ساخته شده است . پوشش داخلی بنا، بیضوی، و پوشش خارجی آن، کلاهخودی با گردنی استوانه ای بلند از آجر است . سطوح داخلی بنا، آجری و فاقد تزیین است . در جهت شمالی گنبدخانه، ایوانی از الحاقات دوره صفوی به دهانه 7، عمق 5 و ارتفاع 9 متر قرار دارد . ازاره ایوان، از سنگ تراش و جدار آن، سفید کاری و پوشش آن، رسمی بندی ساده است . در دو جانب گنبدخانه ، شبستانی طاق و چشمه پوش بر فراز پایه های چند ضلعی از آجر است که در قرن اخیر ساخته شده است . در سردر صحن، از محوطه یادشده، ایوانی به دهانه 5، عمق 4 و ارتفاع 7 متر با پوشش مقرنس گچی و جدار سفید کاری است که در سال 1277ه-. ق بنا گردیده است .

در پاکار پوشش ایوان، کتیبه ای به خط نستعلیق و تاریخ 1277 ه-. ق گچبری شده است . در جانب شمال غربی صحن مسجد، مناره ای به قطر 3 و ارتفاع 20 متر، از آثار دوره سلجوقی قرار گرفته است . سطوح مناره، ساده است وتنها به قسمت انتهای آن، تزیینات آجری و کتیبه ای گلوبندی به خط کوفی مشجر ازآجر وجود دارد که تنها عبارت " لا اله الا اله " آن خوانده می شود . بالای مناره، مأذنه ای جدید بر پا کرده اند .

در جوار مسجد، حسینیه و خانقاهی قدیمی با درهای ارسی و طاقی تیر و تخته پوش و ستون هایی از تیرهای قطور قرار دارد . با توجه به سبک ساختمانی گنبدخانه- که به بنای آرامگاهی شبیه تر است- و موقعیت قصبه ترخوران در روزگار ساخت آن که تناسبی با چنین مسجدی نداشته، احتمال داده می شود که اینجا، مدفن محمد افطسی محدث- متوفی اواخر قرن سوم هجری- بوده که بعدها به جهات سیاسی به نام مسجد تجدید بنا شده است .

منبع: فیض.1350،ج2،صص160-158