جذب گردشگر در جامعه مجازی

" گردشگری الکترونیک "در ایران و برخی کشورها، هنوز تازه و نوپاست، اما در بسیاری از کشورها از جمله کانادا و آمریکا، جای خود را پیدا کرده و از آن جا که سفرهای اینترنتی به هزینه و فرصت کمتری نیاز دارند، طرفداران فراوانی یافته است.

گردشگری الکترونیک یا e-Tourism ET تلفیقی از تجارت الکترونیک و دولت الکترونیک است؛ زیرا با رونق بخشیدن به بازارهای رسمی و محلی کشورها و به مدد توسعه بازاریابی و تبلیغات، نیاز به تجارت الکترونیکی را بیش از پیش نموده، تجارت الکترونیک را در سطح داخلی و نیز بین‌المللی، افزایش خواهد داد. از سوی دیگر، با اثر غیرمستقیم بر سایر کارکردهای جامعه و پیشبرد آن به سمت استفاده بیشتر و بهینه‌تر از فناوری اطلاعات و ابزار‌های الکترونیک، سبب پیشرفت اهداف دولت الکترونیک و تحقق آن در جامعه خواهد شد.


در خصوص این نوع گردشگری،اهداف، حمایت‌ها ، نحوه عضویت، و فعالیت هایی که تاکنون انجام داده و به نظر می‌رسد در قرن بیست و یکم با توسعه و پیشرفت تکنولوژی پا به عرصه وجود گذاشته با دکتر حسن تقی زاده انصاری رئیس هیئت مدیره جامعه گردشگری الکترونیکی ایران گفت‌وگویی داشته ایم کهمی‌خوانید:

جامعه گردشگری الکترونیکی با چه اهدافی تأسیس شده است؟
پیرو نشست های تخصصی و پس از برگزاری دو همایش با همکاری و حمایت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، جامعه تخصصی گردشگری الکترونیکی ایران به منظور تحقق توسعه تجارت الکترونیک در صنعت گردشگریچون مشاوره و ارائه استانداردهای فنی و تخصصی و تهیه روش‌ها و آئین‌نامه ها در حوزه گردشگری الکترونیک، دفاع ازحقوق اعضاءو فعالان، تهیه و ارائه برنامه های ساماندهی و توسعه تجارت گردشگری الکترونیکی در کشور، رسیدگی به حل اختلاف فی مابین اعضاء و مشتریان، ایجاد ارتباط و هماهنگی مابین فعالان، اعضاء و موسسات و نهادها و سازمانهای مرتبط در راستای توسعه و فرهنگ‌سازی گردشگری الکترونیکی و ارائه نشان ویژه برای اعضایی که طبق استانداردهای فنی در محیط اینترنت و گردشگری الکترونیک اشتغال دارند؛ به عنوان یک تشکل تخصصی و صنفی در تاریخ 23/06/1387 بنیان شد.

بخشها و کارگروههای مختلف این جامعه را توضیح دهید؟
این جامعه برای تشکیل زیرساخت گردشگری الکترونیکی کشور فعالیت خود را در قالب 4 کارگروه تخصصی دنبال می‌کند که از آن جمله می‌توان به کارگروه نرم افزار، وب و تجارت الکترونیکی در گردشگری؛کارگروه سخت افزار، شبکه و سیستم های حفاظتی گردشگری؛کارگروه سیستم های اتوماسیون اداری در گردشگری؛کارگروه فرهنگ سازی و آموزش فناوری اطلاعات در گردشگری اشاره کرد که با مشارکت و تعامل موثر با تمامی افراد، سازمان ها، انجمن ها، جوامع و نهادهای مرتبط در حوزه گردشگری الکترونیکی، دنبال می‌شود.

در خصوص فعالیتهایی که تا کنون جامعه داشته توضیح بفرمائید؟
شناسایی سرویس دهندگان و ارائه دهندگان خدمات گردشگری الکترونیکی کشور و جمع آوری اطلاعات و برقراری جلسات با آنها، تشکیل پایگاه الکترونیکی جامعه به آدرس www.e-tourism.irجهت پوشش نیازها و خواسته های این حوزه از جمله ارائه اخبار، اطلاع رسانی، مقالات و آموزش های به روز شده، تهیه پلان آموزش دوره های گردشگری الکترونیکی، تنظیم تفاهم‌نامه و قرارداد با چند تشکل و شرکت‌های سرویس دهنده فناوری اطلاعات برای تسهیلات و تخفیفات ویژه برای اعضاء، تعریف استانداردهای سایت‌های رزرواسیون آنلاین و ارائه حقوق مسافر از جمله فعالیت‌هایی است که تاکنون این جامعه داشته است.

چه مراکز و افرادی می توانند به عضویت جامعه برسند؟
عضویت سرویس دهندگان IT، شامل عضویت مراکز گردشگری چون آژانس ها، هتل ها و اماکن تفریحی و همچنین اشخاص حقیقی مثل اساتید دانشگاه ها، دانشجویان و راهنمایان تورها می‌توانند با این دو روش به عضویت جامعه گردشگری الکترونیکی درآیند.

شرایط و مزیت های پیوستن به جامعه چیست؟
متقاضیان پس از احراز شرایط عمومی عضویت در جامعه با مراجعه به پایگاه اینترنتی جامعه و تکمیل فرم مربوطه نسبت به عضویت خود اقدام و در یکی از چهار کارگروه های تخصصی جامعه که پیش تر اشاره شد، فعالیت کنند مزایایی که می‌توان در این حوزه برشمرد شامل مواردی چون استفاده از آخرین اطلاعات در حوزه گردشگری الکترونیکی در داخل و خارج از کشور، بهره گیری از دوره های آموزشی گردشگری الکترونیکی، بهره گیری از نرم افزارهای خدمات گردشگری مورد تائید جامعه شامل : نرم افزار های رزرواسیون ، اطلاع رسانی ، بازاریابی و .... با استفاده از تخفیفات، ارائه نشان ویژه مورد تائید برای اعضایی که طبق استانداردهای فنی در محیط اینترنت به گردشگری الکترونیکی اشتغال دارند، حمایت از طرح‌ها و نرم افزار‌های گردشگری الکترونیکی اعضاء که از استانداردهای لازم برخوردار باشند، اطلاع رسانی و معرفی خدمات اعضاء به یکدیگر و صنعت، معرفی خدمات و ایجاد زمینه حضور اعضاء در جوامع داخلی و بین المللی، ایجاد ارتباط و هماهنگی مابین اعضاء جامعه ، موسسات ، نهاد‌ها ، دستگاهها و شرکتهای خصوصی و دولتی ، برگزاری سمینار و نمایشگاههای تخصصی داخلی و خارجی جهت حضور اعضا و معرفی خدمات گردشگری الکترونیکی، دفاع از اعضا در محاکم قانونی و تعامل با سازمانهای دولتی و خصوصی جهت حفظ حقوق اعضاء در حیطه فعالیت گردشگری الکترونیکی، رسیدگی به اختلافات فی ما بین اعضا و مشتریان و مراکز خدمات است.

چشم انداز گردشگری الکترونیکی را چگونه ارزیابی می کنید و چه مشکلاتی پیشروی این بخش است؟
چشم اندازهای روشن پیش روی ماست. در نگاه کلی برخی مشکلات و نارسایی ها در زیر ساخت مراکز خدمات گردشگری شامل (آژانس ها ، هتلها ، مراکز اجاره ماشین ، رستورانها ، مراکز فرهنگی ، هواپیمایی‌ها و ... ) در استفاده از تکنولوژی فناوری اطلاعات و ارتباطات در صنعت گردشگری را می‌توان نبود زیر ساخت کافی سخت افزاری و نرم افزاری در مراکز خدمات گردشگری ( رایانه ، نرم افزار های کاربردی ، سایت ، و ..... )/ نبود زیر ساخت کافی استفاده از خدمات اینترنت پرسرعت در این مراکز بالاخص شهر های توریستی، نبود زیر ساخت انسان افزاری ( نیرو های متخصص و آشنا به ICT و گردشگری )، نبود زیر ساخت کافی آموزش و فرهنگ سازی، نبود زیر ساخت کافی بانک اطلاعاتی را می توان بیان کرد
.
برای توسعه و تقویت گردشگری الکترونیکی نیازمند چه حمایت‌هایی هستید؟
امروز در کشور گردشگری الکترونیکی نیاز و ضرورتی مبرم است که بایستی به‌عنوان یک پروژه ملی قلمداد شود و پیشرفت در این مهم جزء با حمایت و تعامل تمامی نهادها، انجمن ها و دستگاه های خصوصی و دولتی درگیر در این حوزه میسر نمی‌شود.

برنامه های آینده این جامعه چیست؟
مهم ترین چشم انداز جامعه تخصصی گردشگری الکترونیکی ایران گسترش، بهبود و رشد صنعت گردشگری الکترونیکی کشور م است که در نگاهی تخصصی‌تر با تحقق اهدافی چون فرهنگ سازی در استفاده از خدمات گردشگری الکترونیکی برای مراکز خدمات گردشگری کشور و عموم مردم، ایجاد ارتباط و تعامل با مراکز خدمات گردشگری جهان و سازمانهای بین المللی، تشکیل کمیته دائمی استانداردهای گردشگری الکترونیکی کشور، راهبری، نظارت و حمایت از ارائه خدمات گردشگری الکترونیکی توسط بخش خصوصی، تهیه و تدوین برنامه جامع گردشگری الکترونیکی کشور، ارائه استانداردهای فنی و تخصصی ، تهیه روشها و آئین نامه ها در حوزه گردشگری الکترونیکی در کشور ، تهیه و ارائه برنامه های ساماندهی و توسعه تجارت الکترونیکی گردشگری در کشور، حضور در مجامع داخلی و بین المللی به نمایندگی از فعالان گردشگری الکترونیکی کشور و در نهایت برگزاری سمینارها و نمایشگاههای تخصصی و برنامه های آموزشی و پژوهشی در محدوده وظایف جامعه میسر می‌شود.

میرباقری: زیارت سفر توریستی نیست

حجت الاسلام سید مهدی میرباقری رئیس فرهنگستان علوم اسلامی با اشاره به اینکه زیارت خودش یک سلوک کامل است و سیر الی الله است و آداب خاص خود را دارد، گفت: اگر وادی ولایت به روی کسی باز شد باید به گونه ای رفتار کند که این در تا ابد برایش باز بماند.

حجت الاسلام سید مهدی میرباقری رئیس فرهنگستان علوم اسلامی در ویژه برنامه "سمت خدا" که به مناسبت میلاد حضرت معصومه(س) از شهر مقدس قم پخش می شد گفت: بیت النورهایی چون حرم حضرت معصومه(س) سقف مادی ندارند و سقف این مکانهای زیارتی چون سقف کعبه عرش هستند. وقتی وارد این حرمها می شویم اجازه رفعت و ذکر حضور می‌دهند.

وی در خصوص جایگاه حضرت معصومه(س) تصریح کرد: امام صادق(ع) می‌فرماید: به شفاعت حضرت معصومه همه شیعیان وارد بهشت می شوند. در واقع حضرت می‌توانند شفاعت بالجنه کنند.

سایه غفلت بر سر گردشگری مذهبی

گردشگری مذهبی یکی از ۵ شاخه اصلی گردشگری در دنیاست و ایران با وجود بارگاه منور علی‌ابن موسی الرضا(ع) و بارگاه حضرت معصومه(س) و بیش از ۱۰ هزار بقعه و امام‌زاده ظرفیت عظیمی در این زمینه دارد که باید بیش از پیش به آن توجه شود. 

روزنامه خراسان نوشت: «بر اساس آمار سازمان جهانی گردشگری، 38 درصد گردشگران دنیا را گردشگران مذهبی تشکیل می دهند و سالیانه حدود 600 میلیون سفر مذهبی در دنیا انجام می شود.»«جمعیت مسلمانان جهان به بیش از 1.5 میلیارد رسیده است و از این تعداد 300 میلیون نفر شیعه اند.» «بر اساس تقسیم بندی جهانی، گردشگری مذهبی یکی از 5 شاخه اصلی گردشگری در دنیاست و ایران با وجود بارگاه منور ثامن الحجج علی بن موسی الرضا(ع) و بارگاه حضرت معصومه(س) و بیش از 10 هزار بقعه و امام زاده ظرفیت عظیمی در این زمینه دارد.»«ایران بزرگ ترین و اصلی ترین پایگاه تشیع در جهان است و از این نظر جایگاه ممتازی در سطح بین المللی دارد.»این آمار به خوبی بیانگر ظرفیت بی بدیل کشورمان برای تبدیل شدن به یکی از بزرگ ترین کانون های گردشگری مذهبی دنیاست.

 ایران همچنان ناشناخته است 

«کشورهای پیشرو دنیا در صنعت گردشگری با تشخیص درست و به موقع ظرفیت و توان خود و سرمایه گذاری و بسترسازی مناسب همراه با تبلیغات گسترده سعی در جذب هرچه بیشتر گردشگران در زمینه های مشخص و از پیش تعیین شده ای دارند.» محمودی کارشناس گردشگری ضمن بیان این مطلب می افزاید: به عنوان مثال کشوری مثل ایتالیا سال هاست که با برنامه ریزی و تبلیغات وسیع سعی در معرفی هرچه بیشتر و بهتر کلیساهای مختلف موجود در کشورش دارد و توانسته است ضمن جذب گردشگران فراوان امروز خود را به نام «کشور کلیساها» بر سر زبان ها بیندازد. 

یا مثال دیگر در این زمینه کشور کوچک تبت است که در سال گذشته میلادی میزبان 8 میلیون گردشگر از سراسر دنیا بوده است و طبق اظهارنظر مقامات این کشور برای پذیرایی از 15 میلیون گردشگر در سال 2015 آماده می شود. این در حالی است که کشور ما با وجود برخورداری از حدود 10 هزار بقعه و امام زاده و وجود بارگاه ملکوتی امام هشتم شیعیان جهان و همچنین زیارتگاه های مهم مذهبی در شهرهای قم، شیراز و شهر ری همچنان جزو نقاط کمتر شناخته شده دنیاست اما معرفی درست و اصولی این اماکن مذهبی برای گردشگران خارجی و مسلمانان دیگر نقاط دنیا انجام نگرفته است. 

ورود روزانه 2000 زائر غیر ایرانی به شهر قم

شاید بارها برای شما هم پیش آمده باشد که در حین رفت و آمد در شهر با زائران عرب‌زبانی روبه‌رو شوید که تلاش می‌کنند با شما صحبت کنند. گاهی راهشان را گم کرده‌اند. گاهی هم به دنبال هتل، نانوایی یا رستوران هستند. هر چه هست حجم این زائران که بیشتر عراقی هم هستند هر روز دارد بیشتر می‌شود و سرگردان‌ها هم تعدادشان بیشتر. به نظر می‌رسد تاکنون پیش‌بینی‌های لازم برای ساماندهی زائران خارجی و به ویژه عرب زبان‌ها نشده است.

ورود روزانه 2000 زائر غیر ایرانی

گردشگری مذهبی یکی از موضوعات مهم در توسعه اقتصاد استان است که در سند توسعه نیز به آن اشاره شده است. در این میان موضوع جذب گردشگر از خارج از کشور فواید بسیاری برای استان می‌تواند داشته باشد.

حجت‌الاسلام سید مهدی حسینی، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قم با اشاره به اینکه روزانه 2 هزار زائر غیر ایرانی به قم سفر می‌کنند، گفت: 90 درصد این زائران عرب زبان هستند.

هر چند این مسئول از برنامه‌های خاص این اداره کل و استانداری برای این زائران می‌گوید اما مشاهده وضعیت اسکان و رفت و آمد این افراد در سطح شهر نشان می‌دهد این برنامه‌های خاص چندان هم موفق نبوده‌اند.

بخشی از این افراد تمکن مالی برای استفاده از هتل‌ها و مجموعه‌های اقامتی را ندارند و برای استفاده از اسکان موقت نیز راهنمایی نشده‌اند. مردم قم هر روز صحنه‌هایی از استراحت و اطراق این افراد در اطراف حرم می‌بینند که جلوه شهر را مخدوش کرده است.

نگاه مدیران سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در دولت تدبیر و امید به گذشته و آینده

مهدی حجت، قائم مقام محمدعلی نجفی، رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری شد. او معتقد است سازمان میراث فرهنگی باید وزارتخانه باشد.

در دوره ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری یکی از پرحاشیه ترین نهادهای زیر نظر رییس جمهور بود. از مدیرانی که قبلبا سابقه ای در آن نداشتند تا تصمیمات و انتصاب های جنجالی در آن. اکنون اما محمدعلی نجفی، رییس شده است. او هرچند سابقه ای در میراث ندارد، اما اکنون بنیانگذار میراث فرهنگی را به عنوان قائم مقام خود برگزیده؛ مهدی حجت. کسی که ۱۰ سال هم سابقه ریاست بر این سازمان را هم دارد.

 

چندی پیش مهدی حجت میهمان کافه خبر بود. با او درباره شورای شهر، مدیریت شهری و البته میراث فرهنگی حرف زدیم. اکنون که حجت دوباره به میراث بازگشته است، بی مناسبت ندیدیم بخش هایی که مربوط به میراث فرهنگی بود را دوباره بازخوانی کنیم. او معتقد است حالا که میراث فرهنگی با سازمان های ایرانگردی و جهانگردی و صنایع دستی ادغام شده باید یک وزارتخانه شود.


سازمان میراث فرهنگی در طول 8 سال گذشته سیاست زده شد و تغییرات پی در پی مدیران مشکلات فراوانی را به وجود آورد.به نظر شما چرا این سازمان حیات خلوت دولت شد؟

من فکر می کنم که سازمان میراث فرهنگی و گردشگری یک سازمان معمولی نیست. وقتی در مورد میراث کهنی در ایران با تمام تنوع اقلیمی،مذهبی و زبانی صحبت می کنیم با توجه به طول تاریخی که داریم متوجه می شویم که مجموعه میراث فرهنگی مادی و معنوی کشور ما یک سرمایه عظیمی است که بر اساس آن می توانیم راه آینده را تشخیص دهیم. البته درست است که چراغ راه ما از نظر نقطه نظر زندگی با دستورات اسلامی است اما سبک زندگی ما به عنوان یک ایرانی مجموعه فرهنگ ما است.زندگی کردن در ایران قواعدی دارد که در هزاران سالتجربه شده و برخی سنت ما شدند.ما مجموعه آداب و رسومی داریم که زندگی ما را شکل می دهد و تجربه هایی وجود دارد که از زمانهای قبل به ما رسیده است و ما آن را انجام می دهیم که جزو رفتار ما شده است.پس مدیری که اداره سازمان میراث فرهنگی و گردشگری را به عهده می گیرد باید با این مسائل آشنا باشند نه اینکه این سازمان را به چشم منبع درآمد ببیند.متاسفانه دولت آقای احمدی نژاد نگاه فرهنگی به این سازمان نداشتند و آنجا حیات خلوت دولت شد. بنابراین با سیاسی شدن جایگاه سازمان بزرگترین لطمه این بود و جایگاه میراث کاهش پیدا کرد و میراث کشور یک موضوع دم دستی شد. ما اگر فرهنگ خودمان را درست متوجه بودیم و ارزش آن را معرفی می کردیم دیگر گدایی توریسم نمی کردیم. 8 سال میراث را نابود کردند و بر گردشگری تمرکز کردند که آن هم جواب نداد. چون از ابتدا با حضور افرادی که توانایی و جایگاه میراث را نمی دانستند و ماموریت آنها نبود که میراث را در راس امور قرار دهند نتوانستند آن را اداره کنند و یک جایگاه سخیف اقتصادی پیدا کرد.روزی که من در سازمان بودم اگر قرار بود مثلا سدی ساخته شود که به یک مکان فرهنگی و تاریخی آسیب می رساند، وقتی من صحبت می کردم به عنوان یک مرجع موثق موضوع را بررسی می کرند و احترام وجود داشت.

شما معتقد به جدایی گردشگری و میراث فرهنگی هستید؟

اجازه بدهید من اینگونه پاسخ بدهم که غالبا با عجله در تصمیم گیری راه را گم می کنیم و منطق را از دست می دهیم. شکی نیست که باید توریسم ، میراث و صنایع دستی داشته باشیم واگر کسی قائل باشد که آنها ربطی به هم ندارند اشتباه است،چون مجلس بی جهت این تصمیم را نگرفته اما یکسری موضوعات هم دیده نشده است.ما باید ارتباط و نسبت آنها را با هم بدانیم که صنایع دستی جزو میراث فرهنگی است یا نه که حتما اینگونه است چون وقتی میراث را تعریف کنیم شامل صنایع دستی هم می شود.اما چون در کشور ما صنایع دستی گسترده است بنابراین بهتر است که سازمان جداگانه ای داشته باشد.اگر گردشگری گسترش یابد باید برنامه داشته باشیم،بدون برنامه و سیاست نمی توان گردشگر به کشور داشت .من طرفدار توریسم هم هستم اما باید ارزش هر قسمت مشخص شود .بنابراین فهم نسبت به میراث فرهنگی ، توریسم و صنایع دستی مهم است.من با توجه به دیدگاه سازمانی که دارم و با توجه به اینکه یک سازمان در کشور مشکل است که ماموریت های متعدد داشته باشد ،پس می توان یک وزارتخانه داشت که چون شمولیت دارد وزارت میراث فرهنگی می شود و نقش اولیه آن تقویت فرهنگ و میراث کشور است، اما سازمانهایی وابسته به این وزارتخانه و مستقل برای گردشگری و صنایع دستی هم داریم.ممکن است سازمانهای دیگری هم به آن مربوط شوند.همچنین باید این وزارتخانه بر روی این سازمانها نظارت داشته باشد.

به نظر شما این حجم کار می طلبد که سازمان تبدیل به وزارتخانه شود؟

بله.معاون رئیس جمهور کار اجرایی دارد اما پاسخگوی مجلس نیست و همین اشکال ایجاد می کند.برای همین مجلس هم دنبال این موضع است.اما عنوان می شود که معاون رئیس جمهور تبدیل به وزیر می شود و آیا تنزیل پیدا می کند یا نه؟اما به نظر من جایگاه معاون یا وزیر مهم نیست چون هم طراز هستند و موضوع مهم به نظر من حضور در کابینه است.من به شدت موافقم که سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در کابینه حضور داشته باشد، چون با وزارت دادگشتری،آموزش و پرورش و همه نهادها کار دارد و اگر در کابینه نباشد نمی تواند مشکلات را حل کند.

به هرصورت در حال حاضر با سازمانی که چنین وضعیتی دارد چطور می‌توان برخورد کرد؟ یعنی شاخه های مدیر بعدی به نظر شما چیست؟

به نظر من بهترین راه این است که سیاست‌های جدید سازمان و برنامه‌هایی که باید اجرا شود به‌دقت تنظیم و در ابتدای کار اعلام شود تا تمام کسانی که انجام چنین کارهایی از عهده‌شان برنمی‌آید خود استعفا دهند و سراغ کارشان بروند. به‌هرحال این سازمان از صدر تا ذیل نیازمند نیروهای متخصص و کارآمد است هرچند فراهم آوردن نیروهایی که بتوانند این وظایف را به خوبی انجام دهند، خودش پروژه‌ای عظیم است.